پدافند غیر عامل چیست؟
به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که مستلزم به کارگیری جنک
افزار نبوده و با اجرای آن می توان از وارد
شدن خسارات مالی و تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیر نظامی و تلفات انسانی
جلو گیری نمودو یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد
بحران چيست؟
شرایطی است که در اثر آن حوادث، رخدادها و عملکردهای طبیعی
و انسانی که به طور ناگهانی یا غیرقابل کنترل به وجود می آید و موجب مشقت و سختی به
یک مجموعه یا جامعه انسانی می گردد و برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اضطراری، فوری
و فوق العاده دارد. بعبارت ديگر
بحران یعنی بهم خوردن روند عادی و طبیعی در یک سیستم و یا
ایجاد بی نظمی و اختلال در زندگی و باعث بهم خوردن توازن و تناسب بین نیازها و منابع
است. در شرایط بحران توازن موجود از بین می رود.
بحران ممکن است در نتیجه یک سری عوامل طبیعی و غیر طبیعی
شامل زلزله، سیل، طوفان،آتش سوزی، خشکسالی، سونامی، حجوم بیماریهای واگیر، جنگ و .
. . بوجود آید
*بحران حادثه اي ناگهاني است كه نياز به تصميم فوري دارد
مديريت بحران چيست؟
مديريت بحران ناظر بر پنچ مقوله «سازماندهي»، «ارتباطات»،
«تصميم‌گيري»، «شناخت عوامل بحران» و «طراحي» است. كنترل بحران در مواقعي كه سازمان
دهي نيروهاي مقابله كننده با بحران بيشتر باشد آسان‌تر است.
مديريت بحران فرآيند برنامه‌ريزي و عملكرد مي‌باشد. كه با
مشاهده سيستماتيك بحران‌ها و تجزيه و تحليل آنها در جستجوي يافتن ابزاري است كه بوسيلة
آن بتوان از بروز بحران‌ها پيشگيري نموده و يا درصورت بروز آن در خصوص كاهش اثرات،
آمادگي لازم، امدادرساني سريع و بهبودي اوضاع سازمان اقدام نمود. هراندازه ميزان ارتباطات
بين ارگان‌هاي مقابله‌كننده با بحران بيشتر باشد مديريت بحران از كارايي بيشتري برخوردار
خواهد بود. سرعت تصميم‌گيري در مديريت بحران از اهميت بسياري برخوردار است. در واقع
بين سرعت تصميم‌گيري و سرعت كنترل بحران ارتباط مستقيم وجود دارد به بيان ديگر هر اندازه
سرعت تصميم‌گيري از سوي مديريت بحران بيشتر باشد، سرعت كنترل بحران نيز بيشتر خواهد
بود. مساله اصلي در مديريت بحران، چگونگي سنجش فوريت و اولويت تهديد است. در سنجش،
طبقه‌بندي و تشخيص اولويت و فوريت تهديد عوامل بسياري تأثيرگذار هستند. زمان تهديد،
مكان و شدت تهديد، توان و قدرت تهديد، عامل تهديد، عمق و دامنه تهديد، نوع تهديد، هدف
مورد آماج تهديد و ابزار تهديد از مهمترين اين عوامل هستند.
اهداف مدیریت بحران و پدافند غیر عامل
√ برنامه ریزی و تدوین سناریوهای مانور و رزمایش پدافند غیرعامل
و مدیریت بحران و نظارت بر حسن انجام و ارزیابی آنها
√ تشکیل ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در ستاد گاز استان
و ادارات گاز و برگزاری جلسات منظم
√ ارائه ساز و کار مناسب جهت پدافند غیرعامل و مدیریت بحران
در مقابل تهدیدات احتمالی داخلی و خارجی (پیش بینی، برآورد تهدیدات، طرح ریزی، ایجاد
آمادگی، کاهش آسیب پذیری ها و افزایش پایداری و استمرار تولید
√ پیگیری جهت انجام اقدامات مقاوم سازی و مقابله با حوادث
طبیعی
√ تسهیل مدیریت بحران و توسعه پایدار و ایمن گاز و تداوم تولید
گاز در سطح استان در هر شرایط
√ ایجاد بازیابی سریع سیستم های آسیب دیده در اثر تهدیدات
طبیعی و غیرطبیعی
مانور : آمادگی در مقابل وقوع بحران ها از جمله فعالیت های
اساسی در کشورها، جوامع، صنایع و سازمان ها می باشد.
این اقدامات در قالب
چرخه مدیریت بحران تعریف می گردد.
سناريو شرحي است مجازي از يك اتفاق و حادثه واقعي در آينده
محتمل كه قرار است توسط گروه مقابله تمرين شود.
منابع مورد نياز جهت اجراي مانور مانند:
ليست نيروي انساني آموزش ديده و داراي صلاحيت به تفکيك واحدهاي
درون سازماني،نهادهاي برون سازماني، شركتها / مناطق معين و ساير موارد
ليست تجهيزات امدادي، عملياتي مورد نياز درمراحل مقابله با
بحران و بازسازي به تفکيك تعداد و مقدار واحدهاي درون سازماني،نهاد هاي برون سازماني،
شركتها / مناطق معين
مانور دور میزی پیشرفته ترین نوع تمرین آموزشی است و معمولا
برای بحث و تمرین در مورد یک حادثه ( سناریوی فرضی)، طراحی و برگزار میشود.
در این نوع مانور میتوان اطلاعات یک منطقه فرضی را برای شرکت
کنندگان توزیع کرد یا از آنها خواست که از معلوماتشان در مورد منطقه خود استفاده کنند.
در این مانور مدیر
جلسه یک موقعیت فرضی را مطرح و تشریح میکند واطلاعات شبیه سازی شده شرایط را در اختیار
حاضران میگذارد تا هر یک به ایفای نقش از پیش تعریف شده خود برای مقابله با بحران بپردازند.
مراحل پياده سازی طرح اضطراری
فاز 1 . اقدامات قبل از وقوع )طرح پيشگيری(
فاز 2 . اقدامات حين وقوع )طرح مقابله(
فاز 3 . اقدامات پس از وقوع )طرح بازیابی(
وضعيت اضطراری رویداد برنامه ریزی نشده ای است كه در اثر
آن افراد، تاسيسات و محيط زیست در معرض خطر جدی قرار می گيرند.
وضعيت اضطراری، اغلب نتيجه نقص دستگا هها و یا خطاهای انسانی
به وقوع میپيوندد، البته عوامل خارجی دیگر نظير رعد و برق، سيل، طوفان، زلزله و جنگ
نيز ممكن است سبب بروز آن گردند.
بحران : شدیدترین حالت بروز وضعيت اضطراری كه شامل موارد
زیر است:
* انفجار
*آتش سوزی
گسترده
*
عوامل ناخواسته ای كه منجر به قطع توليد گردد.
*
نشت گازهای سمی در حد وسيع كه جان افراد را در معرض تهدید قرار دهد.
*
نقض جدی قوانين عمومی نظير قوانين ایمنی و زیست محيطی و احتمال وارد آمدن
صدمه به ساكنين محيط اطراف
منشا حادثه : بلایای طبيعی
• زلزله
• سيل
• طوفان
حوادث انسان ساخت
• آتش سوزي، انفجار یا رها شدن مواد سمي
• حوادث هسته اي
خراب کاري
فاز 2 . اقدامات حين وقوع ) طرح مقابله (
در فاز 1 براي مقابله با شرايط اضطراري محتمل برنامه ريزي
لازم صورت ميگيرد. در اين فاز لازم است برنامه ريزي هاي انجام شده شکل اجرايي به خود
بگيرد. به اين ترتيب فاز مقابله با شرايط اضطراري شامل تمامي
اقداماتي است كه به منظور حفظ ايمني افراد، تجهيزات و محيط زيست در موقع بروز حادثه
به اجرا در ميآيد و براي رسيدن به هدف مذكور از لحظه آشکار شدن حادثه تا زماني كه ريسك
هاي تهيه كننده به شرايط قابل قبول كاهش پيدا كند، ادامه مييابد
*
اطلاع از حادثه
*
به كار انداختن تجهيزات ايمني و آتش نشاني
*
اعلام وضعيت اضطراري
*
توقف اضطراري
*
اقدامات امنيتي
*
اقدامات حفاظتي
*
نجات و درمان مصدومين و انجام كمك هاي اوليه
تخليه اضطراري و تجمع در محلهاي امن از پيش تعيين شده
عمليات پس از وقوع)طرح بازیابی(:به محض اینكه شرایط امني
بر قرار شد عمليات این فاز انجام شود
*
بررسي اوليه
*
پاکسازي محل حادثه
*
تشكيل جلسه کميته اضطراري
*
بررسي آسيبهاي رواني ناشي از شرایط اضطراري
تهيه گزارش یك وضعيت اضطراري قبل از اینكه بسياري از واقعيت
به فراموشي سپرده شوند بسيار اهميت دارد.
بخشی از عملکرد مدیریت بحران و پدافند غیر عامل شرکت گاز
استان گیلان
1- اجرای مانورهای
برنامه ریزی شده و ارزیابی مانورها در حوزه مدیریت بحران و پدافند غیر عامل در سطح
شرکت و ادارات گاز استان
2- اجرا و بهره
برداری از سیستم اطلاع رسانی مدیریت بحران (سامب) در شرکت گاز استان
3- بازدید پدافندی
از ایستگاه های تقلیل فشار در سطح ادارات گاز استان
4- پیگیری وفراخوان
کارکنان شرکت گاز استان جهت شرکت در دوره های آموزشی مجازی در سایت مطالعات پدافند
غیر عامل کشورpdrc.ir
5- تشکیل جلسات
و تنظیم صورتجلسات کمیته بحران و پدافند غیر عامل
6- تشکیل کمیته
بحران در ستاد و ادارات گاز استان
7- سازماندهی
نیروهای برون سازمانی وتعامل با بسیج و استفاده در مواقع بحران حسب دستورالعمل واکنش
در شرایط اضطراری
8- همکاری و اجرای
پروژه های مدیریت بحران و پدافند غیر عامل و مقاوم سازی نظیر طراحی ، اجرا و نصب سامانه
اطلاع رسانی مدیریت بحران ، ارزیابی خطر زلزله و روانگرایی در خطوط تغذیه و
... در سطح شرکت گاز استان
9- همکاری با
نمایندگان بیمه معلم جهت جبران خسارات وارده طبیعی و انسان سازبه تاسیسات شرکت
10- همکاری با
مدیریت بحران و مدیریت پدافند غیر عامل استانداری گیلان
11- همکاری با
کارگروه های مدیریت بحران و پدافند غیر عامل استانداری گیلان نظیر آب و انرژی ، سایبری
و ...
12- اجرای دستورالعمل
وظایف استانهای معین و جانشین در مواقع بحران
13- برنامه ریزی
واجرا برنامه ها در هفته نکوداشت پدافند غیر عامل در سطح شرکت گاز استان گیلان